Bugun...

Ahmet Şenol

Birlikteliğin ebrusu halk oyunlarıdır.

Tarih: 02-12-2021 19:36:00 Güncelleme: 02-12-2021 19:36:00

".. HALK OYUNLARI’NIN ÖNEMİ..."

21. asrın dünyasında en önemli silahlar medya, internet ve bilişimin yanında sinema, tiyatro, müzik ve halkoyunları gibi kültürel, sanatsal faaliyetlerdir.

Özellikle Müzik, Tiyatro ve Halkoyunları gibi faaliyetlerin temeli, somut olmayan kültürel tarihi miras eserleridir. Ki medeniyetin taşıcısı unsurlarının başında gelmektedir.

Pek de uzak olmayan zamanlarda, Uluslararası arenada, yerel/bölgesel, üçüncü dünya kültürü muamelesi gören bu çalışmalarımız (halkoyunları, halk kültürü çalışmaları, sahne sanatlarımız) günümüzde yerelde ve ulusalda devlet politikalarının global, vizyonel, operasyonel bakış açısı, planlamaları, reel politikaları ve uygulamaları neticesinde hak ettiği ilgi ve alakayı görmemektedir.

Sevgi, hoşgörü,barış,kardeşlik gibi evrenselleşmiş değerlerin kültürel sanatsal kavramlarla örgüleyen/bezeyen bu medeniyet, zamanda derinliği mekanda genişliği ile medeniyet tarihinde altın sayfalar açmış, yeni destanlarını yazmaya devam etmektedir.

Binlerce yıllık bir uygarlığın kültürel ve sanatsal ögeleri; Türk İslâm Medeniyeti anlayışı çarçevesinde, her zaman diliminde çocukların ellerinde tekrar tekrar doğmuş, onlarla büyümüş, onların elinde dünyaya gerçek evrenselliğin tohumlarını saçmıştır.

Mevlâna misali insan sevgisi, hoşgörü, Yusuf ahlâkı, Yunus sabrı,Mustafa Kemal’deki vatan sevgisi, günümüzde tüm dünya uygarlıklarına “çok dilli kılavuz” olmuş, yüzyılımızın rehberi, kutup yıldızı konumundadır.

Sözlüklerde Halk Oyununun çeşitli tarifleri bulunmaktadır.

1. Kaynağı halk olan, halk kültürünün zengin ve çeşitli yanlarını ifade eden, bir olayı. bir sevinci, bir coşkuyu, bir üzüntüyü yansıtan, müzikli olarak tek yada gruplar halinde, vücudun el, ayak, baş gibi organlarıyla icra edilen, ölçülü, tartımlı, düzenli hareketlerdir.

2. Müzik eşliğinde yapılan, ölçülü ve tartımlı (ritim) hareketlerin tümüne denir.

3.Kişi veya kişilerin, müzik eşliğinde coşkulu olarak, kendini tamamen düşüncelerden sıyırarak yaptığı, uyumlu hareket ve figürlerin bütünüdür.

4. İlkel insandan başlayarak, insanların duygularını, düşüncelerini, üretim ilişkilerini ve doğal koşullarına uygun bir biçimde duydukları yada çıkardıkları seslere uyumlu hareketler bütünüdür…” şeklinde adlandırılmaktadır.

Halkoyunları, Türk Halk Kültürünün bir parçası olup, oyun-müzik-adım olarak öyküsünü anlattığı olayların bütününü ifade eden, ülkemiz halkının yörelere göre karakteristik özelliklerini taşıyan, yüzyıllardır süre gelen ve halkımızın yaşamının, duygu ve düşüncelerinin ifadesi olan kültürel bir birikimdir.

Türk Halk Oyunlarını bugünkü durumuna, kültürel ve doğal etmenler getirmiştir : Kültürel etmenler Orta Asya, eski Anadolu, İslâm ve Avrupa kültürüdür. İklim, toprak, deniz vb. doğal faktörlerin de etkisi önemlidir.

İnsan bulunduğu yöreye uyum sağlamak, çevresindeki yiyecek-giyecek ve içecekten yararlanması ve bunu kültürüne yansıtması da doğal olacaktır. İnsana ve kültüre dayanan halk oyunu, insanlığın var oluşundan bu yana, onun yarattığı kültürün sürekli değişim içinde olduğunu, var oluşundaki anlam ve işlevini zamanla yitirerek, yeni bir anlam ve işlev kazandığını ifade eden kültürel yaklaşımdır.

Bilimsel gerçeğe uygun olan bu dinamizmdir. Biyolojik-psikolojik ve toplumsal bir varlık olan insan, oyun bilgisi ve becerisiyle birlikte doğmamakta, toplumun istek ve yaşama biçimi doğrultusunda, toplumun bir parçası olarak ruhsal dünyasını (duygu ve düşüncelerini) dışa yansıtırken, biyolojik yapısının da devreye girmesiyle duygu ve düşüncelerini, göze-kulağa ve duygulara hitap eden, ritmik bir takım hareketlere dönüştürmekte ve bu olguyu toplumla paylaşmaktadır.

Önceleri duygu ve düşünceyi oluşturma, gerçekleştirme ve iletme aracı olarak doğan halk oyunları, zaman içerisinde değişen duygu ve düşünceler ile bunların ifade aracı olan, tekniklerin gelişmesi neticesinde anlam ve işlevini büyük ölçüde yitirerek, zamanımızda estetik anlayışı, bedensel ve ruhsal açıdan ifade etme ve sürdürme aracı olarak, işlev yapmaya devam eden sanatsal bir olguya dönüşmüştür.

Müzik, ritim, figür, mimik, estetik koordinasyon ve benzeri kavramların, bir ilişki içinde, parçadan bütüne, kolaydan zora, basitten karmaşığa gidilerek ve her çalışma öncesi yapılacak ısınmanın ardından, müzikle hareket yeteneğinin geliştirilmesiyle ilgili ön çalışma yapılarak halk oyunlarımızın öğretimi gerçekleştirilmektedir.

(Devamı var.)