Bugun...


Müfit Demirkol

facebook-paylas
SEÇS?S NED?R?
Tarih: 30-03-2024 17:34:00 Güncelleme: 30-03-2024 17:34:00


SEÇS?S, Yüksek Seçim Kurulu Ba?kanl???'na ba?l? Seçmen Kütü?ü Genel Müdürlü?ü'nce yürütülmekte olan "Bilgisayar Destekli Merkezî Seçmen Kütü?ü Sistemi" projesinin k?sa ad?d?r. Projenin geçmi?i 1986 y?l?nda haz?rlanan bir rapora kadar dayanmaktad?r.

             Y?llar içinde teknolojinin verdi?i olanaklar ile çe?itli evrelerden geçmi? ve bugünkü hâlini alm??t?r. Son y?llarda yenilenen proje, ilk s?nav?n? 22 Temmuz 2007 tarihinde yap?lan 23. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri ile vermi? ve seçimi çok k?sa bir sürede sonuçland?rarak ba?ar?s?n? kan?tlam??t?r.

            Hem etki alan? ve ölçe?i hem de toplumsal ve siyasal ya?am? belirleyen sonuçlar?ndan ötürü Türkiye'deki en önemli kamu bili?im sistemlerinden biri olan SEÇS?S, genel kan?n?n aksine elektronik seçim sistemi de?ildir.

            Elektronik seçim sistemlerinde seçim haz?rl???ndan ba?layarak oy kullanma, oy say?m, itirazlar ve kesin sonuçlar?n saptanmas?na kadar tüm seçim süreçleri elektronik ortamda, elektronik uygulamalarla ve ayg?tlarla gerçekle?tirilir. Oysa SEÇS?S’te hem oy kullanma ve oy say?m süreçleri hem de oy say?m sonuçlar? “elle” sisteme girilir. Bu nedenle de SEÇS?S bir elektronik seçim yönetim sistemi olarak nitelendirilir.

            80’lerin sonlar?nda projelendirilen ve bugüne kadar birçok geli?im ve de?i?im geçiren SEÇS?S’in sahibi ve i?leticisi YSK. Sistemi geli?tiren HAVELSAN A.?. ise SEÇS?S'in ayn? zamanda iyile?tirme ve bak?m hizmetlerini de yürütüyor.  Sistemin olu?turulmas?ndan beri yap?lan önemli de?i?liklilerden biri seçmen kütüklerinin, sand?k seçmen listelerinin, sand?k say?m sonuçlar?n?n ve seçim sonuçlar?n?n siyasi partiler, vatanda?lar, haber ajanslar? ve kamu kurumlar?n?n eri?imine aç?lmas?n? sa?layan Sand?k Sonuçlar? Payla??m Sistemi (SPSS) ve Siyasi Parti Portal? (S?PPORT) gibi sistemlerin hizmete al?nmas? oldu. 

            Seçim süreçlerini yerine getirmek hedefiyle uygulamalar?n kullan?ld??? sistemde dört araç ön plana ç?k?yor:

            ? Siyasi Parti Portal?/Servisi (S?PPORT): Seçmen kütü?ü, sand?k seçmen listeleri, siyasi partilerle S?PPORT üzerinden payla??l?yor.

            ? Sand?k Sonuçlar? Payla??m Sistemi (SSPS): Seçim sonuçlar?n?n, seçim s?ras?nda siyasi partiler, haber ajanslar? vb. kurulu?larla, kesin sonuçlardan sonra ise yurtta?larla payla??ld??? uygulama.

            ? Seçmen Portal?: Seçmenlere yönelik Seçmen/Sand?k Bilgisi (Yurtiçi ve Yurtd??? Seçmen) sorgulama ve do?rulama i?lemlerinin yap?ld??? “web” uygulamas?d?r.

            ? UYAP A??: SEÇS?S Uygulama Sistemince il/ilçe seçim kurullar? ile Yüksek Seçim Kurulu (merkez) aras?ndaki çevrimiçi ileti?imin sa?lanmas? için kullan?lan Adalet Bakanl???na ait ileti?im altyap?s?d?r. YSK, verilerin bu a?da, uçlardan merkeze -?nternet kullan?lmadan- iç içe iki kriptolu VPN tüneliyle iletildi?ini belirtmi?tir.

            SEÇS?S'te oy kullanma ve oy say?m etaplar?n?n insan odakl? olmas? hata yapma riskinin dolay?s?yla da güvenlik zay?fl???n?n fazla olmas?na neden oluyor. Fakat uzmanlar, insan odakl? süreçlerin seçim güvenli?i aç?s?ndan tamam?yla riskli oldu?u anlam?na gelmedi?inin de özellikle alt?n? çiziyor.

            Güvenli bir bili?im sistemi için ilgili bili?im sisteminde güvenlikle ilgili ilkelerin ve önlemlerin eksiksiz sa?lanmas? gerekti?ini vurgulayan uzmanlar, güvenli?i olu?turan temel ilkeleri kullan?labilirlik, bütünlük ve gizlilik olarak özetliyor. Güvenlik konusundaki endi?eleri ise üç ba?l?kta özetlemek mümkün. ?lk olarak uzmanlar, (Nüfus ve Vatanda?l?k ??leri Genel Müdürlü?ü-NV?) kendisi ve sa?lad??? verilerin denetlenebilir olmamas?n? vurguluyor. Ayr?ca SEÇS?S’in sistem bile?enleri, yaz?l?m?n?n kaynak kodlar? denetlenebilir ve kamuya aç?k olmamas? da güvenlik konusunda endi?e olu?turan di?er bir konu.

            Son olarak ise ar?za, kesinti, siber sald?r? ya da y?k?m sonucunda sistemin kesintisiz çal??mas?n? sa?layacak Felaket Kurtarma Merkezi (FKM) altyap?s? olmayan bir bili?im sisteminin kullan?labilirlik ilkesini sa?layamayaca??n?n alt? çiziliyor.

            Bu üç konu nedeniyle uzmanlar SEÇS?S'in  güvenli bir sistem yarg?s?n? do?rulayacak nitelikte yeterince veriye sahip olunmad???n? belirtiyor. Bununla birlikte SEÇS?S'in, bir bili?im sistemi olarak tümüyle denetlenebilir olmamas? seçim sürecine ili?kin ç?kt?lar üzerinden seçim sürecinin denetlenebilmesi ve sonuçlar?n do?rulanabilmesini engellemiyor.

            SECSIS, Amerikan yap?m? bir bilgisayar teknolojisidir. Bu teknoloji, 2004 y?l?nda ABD seçimlerinde kullan?ld?. Seçim sonuçlar? tart??malara yol açt?. Bunun üzerine sistemin kullan?m?ndan vazgeçildi.

            Sistemi uygulamak isteyen baz? ülkeler de ABD deneyiminden sonra sistemden vazgeçti.

            Günümüzde sistem sadece Türkiye’de uygulan?yor.





YAZARIN DÄ°ÄžER YAZILARI

ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÃœN
  • BU HAFTA
  • BU AY
HABER ARA
YUKARI