Ö?RETMENL?K MESLEK KANUNU TASARISI NE GET?R?YOR?

31 Aral?k 2021’de TBMM’ye sunulan ÖMKT, üç bölüm alt?nda s?ralanm?? toplam 13 maddeden olu?maktad?r.

Birinci Bölüm, Amaç ve Kapsam ba?l???n? ta??maktad?r ve iki maddeden olu?maktad?r. Birinci madde ÖMKT’nin amac?n?, ikinci madde kapsam?n? düzenlemektedir.

?kinci Bölüm, Ö?retmenlik Mesle?i ba?l?kl? dört maddeden olu?maktad?r. Üçüncü maddede ö?retmenli?in tan?m? ve kariyer basamaklar? aç?klanm??t?r. Dördüncü maddede ö?retmenlerin nitelikleri ve seçimi; be?inci maddede aday ö?retmenlik; alt?nc? maddede ise ö?retmenlik kariyer basamaklar? düzenlenmi?tir.

Üçüncü Bölüm, biri geçici olmak üzere toplam yedi maddeden olu?maktad?r. Yedinci madde, hüküm bulunmayan hallerde ba?vurulacak mevzuat? s?ralamaktad?r. Sekizinci maddede uzman ve ba?ö?retmenlerin tazminat tutarlar? yükseltilmekte ve sadece 1. derecede görev yapan ö?retmenlere 15 Ocak 2023 tarihinden itibaren 3600 ek gösterge getirilmektedir. 24 Haziran 2018 seçimlerinden önce vaat edilen 3600 ek göstergenin yine bir seçim öncesi vaat haline getirilmi? olmas?, 3600 ek göstergenin kapsam? daralt?larak bir kez daha seçim vaadi olarak kullan?lmak istendi?ini göstermektedir.

Dokuzuncu maddede sözle?meli ö?retmenlere “can güvenli?i ve sa?l?k mazeretleri” durumunda tayin hakk? getirilmektedir. Bu madde, sözle?meli ö?retmenli?in kald?r?lmad??? gibi, sözle?meli ö?retmenlerin kadrolu ö?retmenlerle ayn? haklara sahip olaca?? iddias?n?n da do?ru olmad???n? göstermektedir.

Onuncu maddede, Milli E?itim Temel Kanunu’nun 43. ve 45. maddeleri yürürlükten kald?r?lmaktad?r. Geçici birinci madde, daha önce uzman ve ba?ö?retmen unvan?n? alanlar?n ÖMKT’de getirilen haklardan yararlanmas?n? düzenlemektedir. 11 ve 12. maddeler yürürlük maddeleridir.

S?YAS? ?KT?DAR VE MEB NE YAPMAYA ÇALI?IYOR?

E?itim emekçilerinin ve sendikalar?n bütün ele?tirilerine ra?men, iktidar ve yanda? sendikan?n i? birli?i ile kapal? kap?lar ard?nda haz?rlanan bu düzenlemenin ö?retmenlerin mesleki geli?imine somut katk? sunmas? mümkün de?ildir. Müjde diye payla??lan düzenlemenin as?l amac?n?n ö?retmenleri bölmek ve ayr??t?rmak oldu?u kanun tasar?s?nda aç?kça görülmektedir.

Türkiye’de ayn? i?i yapt?klar? halde farkl? statü ve maa? kaleminde çal??mak zorunda kalan ba?ka bir meslek grubu bulmak mümkün de?ildir. Siyasi iktidar, ö?retmenler aras?nda var olan aday, sözle?meli, kadrolu, ücretli ayr?m?na yenilerini eklemekle kalmamakta, e?itim sisteminin rekabetçi ve eleyici yap?s?n? Ö?retmenlik Meslek Kanunu Tasar?s? (ÖMTK) üzerinden daha da peki?tirmektedir.

Ö?retmenlik Meslek Kanunu Tasar?s?, kadrolu ö?retmenler aç?s?ndan da mesle?e yeni ba?layan meslekta?lar?m?z aç?s?ndan da tam bir hayal k?r?kl??? yaratm??t?r. Ba?ö?retmenlik, uzman ö?retmenlik için vaat edilen maa? farklar?n?n 2023’te ödenmeye ba?lanacak olmas? ve 3600 ek göstergenin sadece 1. dereceyi kapsamas?, düzenlemenin tamamen seçime endeksli olarak haz?rland???n? göstermektedir.

Adayl?k s?nav?n?n kald?r?lmas? bir müjde olarak sunulurken, s?nav?n i?levinin bir de?erlendirme komisyonuna devredilmesi, ö?retmenlerin adayl???n?n kald?r?lmas?nda bugünlerde yo?un olarak tart???lan mülakat-torpil uygulamas?n?n benzerinin uygulanaca?? izlenimi vermektedir.

E?itim emekçileri siyasi iktidar?n ve MEB’in yanl?? uygulama ve tutumlar?n? sorgulayarak s?k s?k itiraz etmekte, sendikalar? arac?l???yla hakk?n? aramaktad?r. Sendikal eylem ve etkinlikler arac?l???yla hakk?n? arayan e?itim emekçileri s?k s?k idari ve adli soru?turmaya, kimi zaman da cezalara maruz kalmaktad?r. Adayl???n kald?r?lmas?, uzman ö?retmenlik ve ba?ö?retmenlik gibi kabul edilemez kariyer basamaklar?n? ceza almam?? olmaya ba?lamak, e?itim emekçilerini sendikal örgütlenmeden uzak tutmaya, yanl?? uygulama ve tutumlara itiraz etmemeye yönelik bir ad?md?r ve kabul edilemez. ?ktidara her ko?ulda biat eden, ele?tirmeyen, sorgulamayan ve bunun kar??l???nda adayl??? kalkan, kariyer basamaklar?n? t?rmanan tipik bir ‘memur ö?retmen’ ku?a?? yarat?lmak istenmektedir.

?ktidar, tüm e?itim sistemini ve ö?rencileri mecbur b?rakt??? s?nav merkezli e?itim uygulamas?na ö?retmenleri de katarak, süreci daha da karma??k hale getirmi?tir. S?nava haz?rl?k sürecinde ö?retmenlerin e?itim-ö?retim sürecindeki i?lerini aksatmas? bu durumun s?n?f içine olumsuz yans?mas? kaç?n?lmazd?r. Uzmanl?k s?nav? yakla?t?kça ço?u ö?retmen s?n?fta ders i?lemek yerine s?nava çal??may? tercih edecek ya da yapt??? i?e kendini yeterince vermeyecektir.

Tasar?da özel okullarda çal??an ö?retmenlere ili?kin herhangi bir düzenleme yoktur. Aksi yöndeki iddialar?n aksine kadrolu ve sözle?meli ayr?m? devam etmektedir. Bu durum ö?retmen istihdam?nda e?itlik ve e?it i?e e?it ücret ilkesine ili?kin en önemli sorun olmay? sürdürmektedir.

Tasar?n?n yasala?mas? halinde ö?retmenler aras?ndaki ili?kiler ve mesleki dayan??ma bozulacak, statü ve ücret farkl?la?mas? okullarda yeni sorunlar? ve ayr?mlar? beraberinde getirecektir. Ö?retmenler aras?nda ortaya ç?kan farkl? statü ve unvanlar, zaman içinde giderek belirginle?en “s?n?fsal” ayr??malara, kat? ve hiyerar?ik çal??ma ili?kilerinin olu?mas?na yol açacakt?r. Bu durum e?itim emekçilerini kar??la?t?klar? sorunlara birlikte çözüm üretmede gösterdikleri politik ve mesleki dayan??madan uzakla?t?racakt?r.

Tasar?n?n ö?retmen veli ili?kilerini de olumsuz etkilememesi mümkün de?ildir. Ö?retmenlik mesle?i ve ö?retmenin sayg?nl???, ö?renci ve velilerin farkl? de?erlendirmeleri ile polemi?e aç?lacak, ö?retmenlik mesle?i daha da itibars?z hale getirilmi? olacakt?r. Çocu?unun s?n?f?na uzman ya da ba?ö?retmenin girmesini isteyen velilerle okul idaresi ve ö?retmenler aras?nda sorunlar ya?anmas? kaç?n?lmaz olacakt?r.

Ö?RETMENL?K MESLEK KANUNU TASARISI DERHAL GER? ÇEK?LMEL?D?R!

Ö?retmenlik Meslek Kanunu Tasar?s? ad? alt?nda TBMM’ye sunulan metin bir meslek kanunu de?ildir. Bu teklif, geçmi?te gündeme getirilen ve baz? maddeleri Anayasa Mahkemesi taraf?ndan iptal edilen kariyer basamaklar?nda yükselme sisteminin geri getirilmesidir.

Siyasi iktidar bir meslek kanunu yapmakta samimi ise yapmas? gereken tek ?ey, ö?retmenlik mesle?i aç?s?ndan uluslararas? düzeyde kabul gören en önemli belge olan “Ö?retmenlerin Statüsüne ?li?kin Tavsiye Karar?”na paralel bir düzenleme yapmakt?r. ILO ve UNESCO ortak belgesi olarak 5 Ekim 1966 y?l?nda kabul edilen ve Türkiye taraf?ndan da onaylanan tavsiye karar?, ö?retmenlerin toplumsal statüsüne yönelik olarak bugüne kadar at?lm?? en önemli ve kapsaml? ad?md?r.

Ö?retmenlerin sadece okul içinde de?il, toplum içinde de yerine getirdi?i görevlerin ta??d??? önemi uluslararas? düzeyde belgeleyen, ö?retmenlerin tüm sorunlar?n? ele alan ve durumlar?n? tüm ayr?nt?lar? ile düzenleyen bu karar?n alt?nda Türkiye’nin de imzas? bulunmas?na ra?men, bu karar?n hayata geçirilmesi için bugüne kadar hemen hiçbir somut ad?m at?lmam??t?r.

“Ö?retmenlerin Statüsü Tavsiye Karar?”, ö?retmenlerin konumlar?n? güçlendirmeyi, haklar?n? geli?tirmeyi ve korumay? amaçlarken, ayn? zamanda uluslararas? düzeyde yap?lm?? bir toplu sözle?me niteli?i ta??maktad?r. 145 paragraftan olu?an belge, ö?retmenlik mesle?inde i?e al?nma, i?e al?nmada seçme ve formasyon, mesle?e haz?rl?k, de?i?ik düzeydeki ö?retmenlerin mesleki sorunlar?, i? güvencesi, ö?retmenin hak ve sorumluluklar?, disiplin i?leri ve mesleksel ba??ms?zl?k gibi konular? kapsamaktad?r. Temel ücret, çal??ma süreleri ve ko?ullar?, özel izinler, ara?t?rma izinleri, tatil, e?itim-ö?retim yard?mc? personelleri, s?n?f mevcutlar?, ö?retmen de?i?imi, uzak bölgelerde ve k?rsal kesimde çal??an ö?retmenlerle ilgili özel düzenlemeler, aile yükümlülükleri olan ö?retmenlerle ilgili düzenlemeler, sa?l?k, sosyal güvenlik ve emeklilik gibi konular?n da içinde yer ald??? temel bir belgedir.

Siyasi iktidar, TBMM’ye sundu?u Ö?retmenlik Meslek Kanunu Tasar?s?’n? derhal geri çekmelidir. Bir meslek kanunu haz?rlanacaksa “Ö?retmenlerin Statüsü Tavsiye Karar?” do?rultusunda yasal düzenlemeler yap?lmal?d?r.

1739 say?l? Milli E?itim Temel Kanunu’na göre, ö?retmenlik özel ihtisas mesle?idir. Bu nedenle, kademe-derece ayr?m? yap?lmaks?z?n 3600 göstergenin bütün ö?retmenlere uygulanmas? ve ya?am ko?ullar?n?n iyile?tirilmesi hedeflenmelidir.

Ö?retmenlik mesle?inin tan?m?, ö?retmenlerin nas?l ve nerede yeti?tirilece?i, mesle?e kabul ve istihdam ko?ullar?, ö?retmenlerin güvenceleri, haklar? ve sorumluklar? ile mesleki ya?amlar? ve emeklilik konular?nda aç?klay?c? düzenlemeler yap?lmal?d?r.

Ö?retmenlik mesle?inin amac? tan?mlanmal?, bu tan?mla e?itim hakk? ve çocuk haklar?yla aras?nda ili?ki kurulmal?d?r.

Ö?retmenlerin temel hak ve ödevleri kanunda belirtilmelidir.

E?itim sisteminde ö?retmenli?in temel bir unsur oldu?u ve e?itim yöneticili?i ve e?itim uzmanl???ndan farkl? oldu?u aç?k bir ?ekilde ortaya konulmal?d?r.

Mesle?e kabul ko?ullar? ayr?nt?l? olarak belirlenmeli, varsa istisnalar belirlenmelidir.

Mesle?e kabul engelleri aç?kça belirtilmelidir. Örne?in çocuklara kar?? i?lenen suçlardan hüküm giyme ya da ö?rencilik y?llar?nda zorbal?k nedeniyle disiplin cezas? alma gibi engeller getirilmelidir.

Kanunda meslek eti?i ilkeleri ayr?nt?l? olarak belirtilmelidir.

Ö?retmenlik mesle?i ile ba?da?mayan i?ler ve görevler aç?klanmal?d?r.

Özel okul ve kurslarda ö?retmenlik yapanlar?n ekonomik ve sosyal haklar? güvence alt?na al?nmal?, bu durumdaki ö?retmenlerin ücret ve çal??ma ko?ullar? gibi konulara kanunda belli bir standart getirilmelidir.

E?itim Sen sadece ö?retmenlerin de?il, e?itim kurumlar?nda çal??an tüm e?itim ve bilim emekçilerinin çal??ma ve ya?am ko?ullar?n?n iyile?tirilmesi gerekti?ini savunmaktad?r. Nitelikli e?itim için ö?retmenler kadar eme?i olan idari ve teknik personel, yard?mc? hizmetliler s?n?f? ve 4-B statüsünde çal??an e?itim emekçilerinin haklar? ve talepleri de dikkate al?nmal?d?r. Ö?retmenler için dü?ünülen iyile?tirmeler, tüm e?itim ve bilim emekçisi arkada?lar?m?z?n çal??ma ve ya?am ko?ullar?n?n iyile?tirilmesi ile ele al?nmal?d?r.

Ö?retmenlik Meslek Kanunu haz?rlanma biçimi ve içeri?iyle ö?retmenlerin temel haklar?n?, ekonomik talepler ve i? güvencesi ba?ta olmak üzere sosyal, demokratik ve özlük haklar?n? güvenceye almak zorundad?r. Meclis’e sunulan kanun tasar?s? bu aç?dan son derece yetersizdir.

Ö?retmenlik Meslek Kanunu ile ilgili olarak e?itim emekçileriyle, sendikalar ve alandaki meslek örgütlerinin ele?tiri, öneri ve taleplerini dikkate al?nmadan at?lacak ad?mlar?n kar??s?nda olaca??m?z ve kazan?lm?? haklar?m?z? hiçbir ko?ulda tart??mayaca??m?z bilinmelidir.

Siyasi iktidar ve Millî E?itim Bakanl???, meslek kanunu konusunda samimiyse ve gerçekten ö?retmenler lehine bir düzenleme yapmak istiyorsa ILO ve UNESCO taraf?ndan 5 Ekim 1966’da kabul edilen “Ö?retmenlerin Statüsüne ?li?kin Tavsiye Karar?’na uygun düzenlemeler yapmal?d?r. Ekonomik, sosyal, mesleki, özlük haklar?m?zla ilgili taleplerimiz, ele?tiri ve önerilerimiz do?rultusunda haz?rlanacak gerçek bir meslek kanunu talep ediyoruz.